پرسشنامه هیجان خواهی زاکرمن فرم کوتاه با نمره گذاری، روایی و پایایی

پرسشنامۀ هیجان خواهی زاکرمن 14 سوالی سال 1978

ماروین زاکرمن در سال 1978 مقیاس هیجان خواهی را تدوین کرد. در نهایت یک نمرۀ کل و چهار نمره برای زیر مقیاس هیجان و ماجراجویی، تجربه جویی، بازداری زدایی، ملال پذیری بدست می آید(صفاری، 1385).  

 

 

پرسشنامۀ مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامۀ هیجان خواهی فرم کوتاه زاکرمن(۱۹۷۹) بود که شامل سلسله سؤالاتی است که برای ارزیابی تمایل فرد به فعالیت های مخاطره انگیز به کار می رود. این آزمون ۱۴ سؤال است که دارای دو گزینۀ الف و ب است که برای پاسخ های الف نمره۱+ وبرای پاسخ های ب نمرۀ ۱- در نظر گرفته شده است. پایایی این پرسشنامه برای استفاده در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. ضرایب پایایی این پرسشنامه را قربانی (۱۳۷۰) با روش های اسپیرمن براون و آلفای کرونباخ به ترتیب %۷۰،  ۷۵% و %۸۰ محاسبه کرد که نشان از پایایی رضایت بخش این پرسشنامه است.

 

 

 

 

 

 

 

 چگونگی پیدایش و تحول مقیاس هیجان خواهی زاکرمن

این مقیاس طی شش شکل مختلف به تحول خود ادامه داده است. این تحول اشکال براي تبیین و کشف عامل هاي فرعی هیجان، صورت گرفته است. پس از اجراي شکل اول مقیاس و تحلیل نتایج حاصل از آن، زمینه براي بازسازي شکل یکم و فراهم آمدن شکل دوم مقیاس ایجاد شد. تحلیل عاملی نتایج شکل جدید، منجر به کشف چهار عامل فرعی هیجان خواهی شد. وي در سال 1983 ، شکل جدیدتري از مقیاس هیجان خواهی ارائه می دهد که از مقیاس هاي مجزا براي «هیجان خواهی و ماجراجویی» و «گریز از بازداري» استفاده می کند تا بتواند مواد هر یک را افزایش دهد.اهکوبو(۱۹۷۴) شکل دوم مقیاس هیجان خواهی را به زبان ژاپنی اجرا نمود و مؤلفه هاي اصلی 34 ماده تست را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. با توجه به مشکلات ترجمه مفاهیم مواد تست، وي میان نمونه هاي ژاپنی و آمریکایی ضریب همبستگی 71% و ۶۳% را برای دخترها و پسرها اعلام کرد. الگوي بار عاملی در مرتبه پایین تر داراي ضریب همبستگی %۴۴ و %۳۶ براي دخترها و پسرها بوده است. در میان الگوهاي ضریب همبستگی دو  رشته اي مجموع مواد تست، هیچ همبستگی معناداري وجود نداشت و به احتمال زیاد این امر به مشکلات ترجمه و تفاوت هاي بین فرهنگی مربوط می شود. 

 

 

 

 

 

 

زاکرمن و همکاران( 1968 ) اطلاعات لازم را از تحلیلی پیرامون نمونه هاي دانشگاه بروکلین بر اساس 50 ماده تست از شکل یکم مقیاس به دست آوردند و عوامل مذکور را با روش واریماکس چرخش دادند. اولین عامل چرخش مذکور در هر دو جنس مشابهت داشت و در برگیرندۀ فعالیت هاي مخاطره آمیز و ماجراجویانه است. عامل دوم به عنوان یک عامل هیجان خواهی اجتماعی تلقی می گردد که در تحلیل عاملی بعدي به عنوان عامل«ملال پذیري» شناخته شد. همچنین به نظر می رسد که عامل سوم با عامل«تجربه طلبی» و عامل چهارم به عنوان یک عامل ضد اجتماعی در جنس مرد با عامل«گریز از بازداري» رابطه داشته باشد. نتایج حاصل از تحلیل شکل سوم، نشان می دهد که عامل «هیجان خواهی و ماجراجویی» براي هر دو جنس وجود دارد. عامل «تجربه طلبی» تصویر کلی تري را نسبت به هیجان-خواهی نشان می دهد.

 

 

 

 

 

عامل «گریز از بازداري» توصیف کنندۀ یک الگوي سنتی از ناهماهنگی است که از طریق تمدد در برابر الگوهاي ثابت، متجلی می شود. عامل«ملال پذیري» در مردان توسط موادي از مقیاس مشخص می شود که بیانگر تنفر از تجارب تکراري است. زاکرمن ضریب اعتبار عوامل مذکور را از طریق ضریب همبستگی بارهاي عاملی به دست آمده از مواد مقیاس محاسبه کرد و به ترتیب زیر اعلام نمود: عامل«هیجان-خواهی و ماجراجویی»75 %، عامل«تجربه طلبی» 83 %، عامل«گریز از بازداري» 81 % وعامل«ملال پذیري» 38 % که به استثناء عامل«ملال پذیري» عوامل دیگر، ساختار مشابهی در میان دو جنس نشان می دهد. مقیاس کلی40 ماده اي جدید در شکل پنجم، اعتبار درونی مناسبی را حدود%۸۳ تا %۸۶ نشان می-دهد، به نظر می رسد که هیجان خواهی یکی از صفات شخصیت است که شدیداً تحت تأثیر سن قرار دارد(زاکرمن  وهمکاران، 198۳).